IZVOD IZ PREGLEDA STANDARD KVALIFIKACIJE U STRUČNOM OBRAZOVANJU I OBUCI
MAJSTOR STOLAR – PROGRAMER NA CNC MAŠINAMA
STANDARD KVALIFIKACIJE (QUALIFICATIONS STANDARD)
1. OSNOVNE KARAKTERISTIKE (BASIC CHARACTERISTICS)
1.1 Naziv kvalifikacije (generički i specifični dio) (title of the qualification; generic and subject specific)
Majstor stolar – programer na CNC mašinama (Master Craftsman – CNC programmer)
1.2 Polje po ISCED FoET2013 (Field in ISCED FoET2013)
0722 Materials (glass, paper, plastic, wood)
1.3 ECVET bodovi (ECVET)
180
1.4 Razina/nivo (Level)
5
1.5 Uvjeti/načini pristupanja (Entry requirements)
Kvalifikacija stolar (nivo 3), uz 2 godine radnog iskustva na poslovima stolara
2. ISHODI UČENJA (LEARNING OUTCOMES)
2.1 Ishodi učenja (znanja, vještine, kompetencije) (Learning outcomes (knowledge, skills, competences))
- Općeobrazovni modul za majstore
Znanja:
- Opiše radno mjesto zanimanja majstor stolar- programer na cnc mašinama
- Raspoznaje kvalitetne klase osnovnih materijale i sortimente piljene građe
- Opisuje osnovne domaće vrste drveta i materijale na bazi drveta
- Analizira tehnička svojstva i greške građe drveta
- Utvrđuje sortimente kvalitetne klase piljene/rezane/građe
- Analizira uslove skladištenja materijala
- Objasni teoriju, vrste i značaj sušenja drveta
- Analizira vrste i uslove utezanja drveta
- Imenuje osnovne greške sušenja drveta i objasni uzrok njihovog nastanka
- Vrednuje, prepozna i objasni vrste i primjenu furnira i ploča od drveta
- Provjeri svojstva i primjenu tečnih materijala za završno tretiranje površina drveta i materijala na bazi drveta
- Objasni vrste CNC mašina za obradu drveta i materijala na bazi drveta i njhovu ulogu u obradi
- Razlikuje radne alate za CNC mašine i koristi ih
- Analizira faktore kvalitetne obrade drveta i materijala na bazi drveta
- Analizira osnova i pomoćna kretanja kod CNC mašinske obrade sa odvajanjem čestica materijala
- Definiše osnovne načine spojeva u drvetu
- Pravilno imenuje i analizira alate optimalnih CAD softvera za tehničko prikazivane predmeta iz stolarske proizvodnje i sl.
- Analizira alate za prikazivanje elemanata na tehničkim crtežima u Auto CAD-u
- Opiše načine modeliranja objekata u Auto CAD-u
- Optimalizuje radnu okruženje u Auto CAD-u
- Formuliše pogodne CAD softvere za modeliranje u drvnoj industriji … ( Solid Works )
- Analizira radno okruženje programa za modeliranje- Solid Works-a
- Imenuje i prepoznaje alate i menije za modelirane detalja, sklopova ili izradu tehničkih crteža u Solid Works-u
- Objašnjava alate za definisanje geometrije objekata (features), napr: Extrude, Wizard, Revolve, Hole ,Loft, Sweep, Wrap, Rib
- Bira ravni za skiciranje i pravilo definiše skice (sketch) u Solid Works-u
- Analizira optimalne prikaze iz grupe – View
- Objasni pravila upravljanja NC i CNC mašinama
- Objašnjava koordinatni sistem u 2D i 3D i pravilno primjenjuje vrijednosti u CAM programu.
- Analizira osnovne alate ručnog programiranja na NC i CNC mašinama
- Objašnjava vidove obrade CNC mašine i koristi stručne nazive
- Formuliše osnovne pojmove i funkcije CAM programa
(G-,T.M,F…oznake i funkcije)
- Objasni strukturu CAM programa
- Uporedi način obrade CNC mašinama i klasičnim mašinama
- Objasni tehničke ctreže i primjenjuje podatke iz tehničke dokumentacije
- Objasni tipske tehnološke procese u izradi proizvoda od drveta i materijala na bazi drveta
- Klasificira osnovne proizvode iz grupe građevinske stolarije
- Analizira tipske proizvode za opremanje objekata
- Formuliše ergonomske uvjete za proizvode koji se koriste za opremanje enterijera stambenih i poslovnih objekata
- Objasni primjenu okova za tipske proizvode od drveta i materijala na bazi drveta
- Opisuje vrste i strukturu troškova
- Objasni normative utroška sirovina
- Objasni normative vremena izrade
- Objasni osnovne ekonomske pojmove koji su bitni u proizvodnji i uslugama u području stolarstva
- Analizira područje menadžmenta i poduzetništva za stolarske poslove i proizvodnju
- Objasni strukturu tenderske ponude i završnog izvještaja
- Poznaje osnovna pravila organizacije rada u preduzeću
- Opiše mjere zaštite na radu i pružanja prve pomoći
- Procjenjuje sigurnost radnog mjesta
- Opiše načine zaštite okoliša
Vještine:
- Planira radne materijale i pravilno ih sortira
- Pripremi radno mjesto na prihvatljiv i ispravan našin
- Izrađuje tehničke crteže predmeta iz struke, koristeći CAD softvere
- Ručnim alatima i prenosnim mašinama obrađuje drvo i materijale na bazi drveta
- Procjenjuje kvaklitet obrade ručnim alatima i prenosnim mašinama
- Montira radne alate, pomoćne i zaštitne uređaje kod stabilnih mašina
- Prvjerava funkcionalnost i ispravnost uređaja na mašinama prije puštanja u rad
- Izrađuje krojne liste i plan krojenja kod masivnog drveta i oplemenjenih ili neoplemenjenih ploša
- Izvodi operacije mašinskog piljenja (rezanja), dimenzionisanja i oblikovanja elemenata, korištenjem mašina sa mehaniškim podešavanjem
- Izvodi piljenje (rezanje ) sa predrezačem
- Izrađuje elemente spojeva sa zadovoljavajućom tačnošću na elementima od drveta i materijala na bazi drveta
- Procjenjuje ili utvrđuje kvalitet postupaka u tehnološkim procesima
- Montira jednostavne i složene sklopove
- Obrađuje sklopove nakon montaže, na konačne mjere i oblike po redosljedu postupaka u tehničkoj dokumentaciji
- Izvidi oplemenjavanje površina furnirom ili folijama
- Pravilno „kantira“ rubove pločastih elemenata
- Manipuliše gotovim sklopovima i detaljima po radnom nalogu
- Izvodi brušenje drveta, sklopova ili gotovih proizvoda
- Izvodi ugradnju okova za građevinsku stolariju i namještaj
- Izrađuje jednostavne podprograme i programe programskim jezikom za CNC mašine
- Određuje optimalne funkcije, broj obrtaja, brzinu pomaka, G-funkciju (kod) i M-funkciu
- Bira optimalni alat za CNC strojeve
- Bazira obratke na osnovne CNC mašine i uređaje ili CNC obradne centre
- Akrivira program obrade elementa ili sklopova od drveta i pravilno ga primjeni na CNC mašinama
- Kalkuliše troškove i izrađuje kalkulacije i ponude
- Printa i čuva tehničke crteže, te ih koristi za izvođenje postupaka u tehnološkim procesima
- Pravi izveštaj programeru o izvršenom programu, predlaže poboljšanja
- Poduzima mjere za siguran rad u skladu sa propisima zaštite na radu i zaštite okoline
- Primjenjuje pravila rada sa štetnim i zapaljivim materijalima
- Demonstrira pružanje prve pomoći
Kompetencije:
- Prenosi znanje i obučava saradnike i operatere u proizvodnji
- Poštuje radno vrijeme
- Učestvuje u timskom radu
- Racionalno se odnosi prema sirovinama
- Prenosi znanje i obučava saradnike i operatere u proizvodnji
- Sklonost inicijativi
- Pozitivan stav prema promjenama i inovacijama
- Odgovorno se odnosi prema proizvodnoj dokumentaciji i sredstvima za rad
- Pridržava se ličnih i tehničkih mjera zaštite na radnom mjestu
- Iskazuje interes za usavršavanjem i obukama
- Iskazuje ekološku osvjećenost
- Svjestan je mogućih povreda od reznih alata na radnom mjestu
- Daje prednost prirodnim materijalima
2.2 Kriteriji ispitivanja i ocjenjivanja ishodi učenja (Learning outcomes assessment criteria)
- Ispitivanje i ocjenjivanje svih stečenih ishoda učenja vrši se formativno i/ili sumativno, uključujući završni praktični rad
- Ispitivanje i ocjenjivanje provodi isključivo obrazovna ustanova (škola, centar za obrazovanje odraslih, ispitni centar) ovlaštena od strane nadležne obrazovne vlasti, koja ima razvijen sistem osiguranja kvaliteta
- Ispitivanje i ocjenjivanje se obavlja u odgovarajuem prostoru i na opremi koja se koristi u praksi u okviru zanimanja majstora stolara – programera na CNC mašinama
- Ispitivači i ocjenjivači imaju odgovarajuće kvalifikacije nastavnika, a za ispitivanja i ocjenjivanja praktičnog rada kvalifikacije stručnjaka iz prakse
2.3 Jedinice ishoda učenja i ECVET bodovi (Unit of learning outcomes and ECVET)
- Općeobrazovni modul za majstore, 20 ECVET
- Softversko crtanje i modeliranje, 10 ECVET
- Programiranje CNC mašina, 20 ECVET
- Tehnološki procesi, 4 ECVET
- Praktična nastava, 6 ECVET
- Rad kod poslodavca, 120 ECVET
3. RELEVANTNOST KVALIFIKACIJE (RELEVANCE OF THE QUALIFICATION)
3.1 Potrebe tržište rada (Labour market needs)
Ova kvalifikacija je relevantna za zanimanje majstora stolar – programer na CNC mašinama, koje je opisano odgovarajućim standardom zanimanja
3.2 Nastavak obrazovanja/ prohodnost (Further education/progression)
Nema mogućnost nastavka obrazovanja po osnovi ove kvalifikacije, već po osnovi prethodnih kvalifikacija
3.3 Druge potrebe (Other needs)
Kroz ovu kvalifikaciju se stječu i ključne kompetencije za cjeloživotno učenje, posebno digitalizacije
4. OSIGURANJE KVALITETE (QUALITY ASSURANCE)
4.1 Članovi ekspertne grupe (Expert group members)
- Adnan Duvnjak, magistar šumarstva, rukovodilac u RJ šumarstvo, Sarajevo-šume
- sc. Zehra Veljović, dipl. ing. šumarstva i hortikulture, nastavnica stručno-teorisjke i praktične nastave, Srednja škola za okoliš i drvni dizajn Sarajevo
- Alen Masković, magistar šumarstva, rukovodilac OJ šumasrtva, Sarajevo-šume
- Dana Mušović, dipl.ing.šumarstva, nastavnica stručnih predmeta, Srednjoškolski centar ”Vasilije Ostroški” Sokolac
- Jasmin Hindija, dipl.inž.komunikacija, šef proizvodnje i skladišta, Fructas d.o.o. Sarajevo
- Bojan Čortan, dipl.ing.šumarstva, stručni saradnik u oblasti šumarstva, Šume Republike Srpske a.d. Sokolac
- Ibrahim Karačić, dipl.ing.maš., nastavnik stručno-teorisjkih predmeta i pomoćnik direktora Srednje pkole za okoliš i drvni dizajn Sarajevo
- Zorica Krsmanović, dipl.politolog, viša stručna saradnica za međunarodnu saradnju u oblasti rada i zapošljavanja, Ministarstvo civilnih poslova BiH
4.2 Predlagatelji (Proponents)
Nadležne obrazovne vlasti
4.3 Web-stranica na kojoj je odluka o usvajanju standarda zanimanja objavljena
(Web-page of the decision on adoption of the occupational standard)
www
4.4 Rok do kojeg standard kvalifikacije treba evaluirati (The deadline by which the QS should be reviewed)
5 godina
4.5 Nadležne vlasti za dodjelu kvalifikacije (Competent authority for awarding the qualification)
Nadležne obrazovne vlasti
4.6 Vanjsko osiguranje kvalitete (External quality assurance)
Nadležne obrazovne vlasti i pedagoški zavodi