IZVOD IZ PREGLEDA STANDARD KVALIFIKACIJE U STRUČNOM OBRAZOVANJU I OBUCI
STOLAR
STANDARD KVALIFIKACIJE (QUALIFICATIONS STANDARD)
1. OSNOVNE KARAKTERISTIKE (BASIC CHARACTERISTICS)
1.1 Naziv kvalifikacije (generički i specifični dio) (title of the qualification; generic and subject specific)
Stolar (Carpenter)
1.2 Polje po ISCED FoET2013 (Field in ISCED FoET2013)
0722 Materials (glass, paper, plastic, wood)
1.3 ECVET bodovi (ECVET)
180
1.4 Razina/nivo (Level)
3
1.5 Uvjeti/načini pristupanja (Entry requirements)
Završena osnovna škola
2. ISHODI UČENJA (LEARNING OUTCOMES)
2.1 Ishodi učenja (znanja, vještine, kompetencije) (Learning outcomes (knowledge, skills, competences))
Znanja, vještine i kompetencije preuzete iz CCC
Znanja
- Prepoznaje materijale i njihova tehnološka svojstva te ih klasificira po vrstama, karakteristikama i međusobnim kompatibilnostima
- Prepoznaje i klasificira osnovne vrste iverica, MDF-a, furnirskih ploča, panel-ploče i sličnih materijala te razlikuje njihovu primjenu
- Razumije tehničke ctreže i primjenjuje podatke iz tehničke dokumentacije
- Pravilno imenuje i analizira alate optimalnih CAD softvera za tehničko prikazivane predmeta iz stolarske proizvodnje i sl.
- Imenuje prenosne alate sa električnim pogonom , te pravilno njima rukuje
- Nabroji glavne skupine dijelova prenosnih i stabilnih mašina u finalnoj obradi drveta i materijala na bazi drveta
- Objasni vrste mašina za obradu drveta i materijala na bazi drveta i njhovu ulogu u obradi
- Razlikuje radne alate i pravilno ih koristi
- Prepozna osnovne domaće vrste drveta i materijale na bazi drveta (ploče od drveta)
- Opiše tehničaka svojstva i greške građe drveta
- Imenuje i raspoznaje osnovne materijale i sortimente piljene građe
- Razlikuje sortimente kvalitetne klase piljene/rezane/građe
- Opisuje uslove skladištenja materijala
- Objasni teoriju, vrste i značaj sušenja drveta
- Navede vrste i uslove utezaanja drveta
- Prepoznaje i imenuje glavne vezivne materijale za spojeve drveta i materijala na bazi drveta
- Imenuje osnovne greške sušenja drveta i objasni uzrok njihovog nastanka
- Nabroji, prepozna i objasni vrste i primjenu furnira i ploča od drveta
- Objasni svojstva i primjenu tečnih materijala za završno tretiranje površina drveta i materijala na bazi drveta
- Klasificira osnovne načine spojeva u drvetu
- Navede optimalne spojeve i razumije čvrstoću spojeva
- Formuliše ergonomske uvjete za proizvode koji se koriste za opremanje enterijera stambenih i poslovnih objekata
- Imenuje, prepoznaje i objasni primjenu okova za tipske proizvode od drveta i materijala na bazi drveta
- Objasni teoriju obrade drveta i materijala na bazi drveta
- Objasni osnova i pomoćna kretanja kod mašinske obrade sa odvajanjem čestica materijala
- Objasni pravila upravljanja NC i CNC mašinama
- Objašnjava koordinatni sistem u 2D i 3D i pravilno primjenjuje vrijednosti u CAM programu
- Analizira osnovne alate ručnog programiranja na NC i CNC mašinama
- Objašnjava vidove obrade CNC mašine i koristi stručne nazive
- Formuliše osnovne pojmove i funkcije CAM programa (G-,T,M,F… oznake i funkcije)
- Objasni strukturu CAM programa
- Uporedi način obrade CNC mašinama i klasičnim mašinama
- Imenuje tipske tehnološke procese u izradi proizvoda od drveta i materijala na bazi drveta
- Klasificira osnovne proizvode iz grupe građevinske stolarije
- Analizira tipske proizvode za opremanje objekata
- Izrađuje jednostavne podprograme i programe programskim jezikom za CNC mašine
- Određuje optimalne funkcije, broj obrtaja, brzinu pomaka, G-funkciju (kod) i M-funkciju
- Bira optimalni alat za CNC strojeve
- Imenuje i objašnjava osnovne ekonomske pojmove koji su bitni u proizvodnji i uslugama u području stolarstva
- Analizira područje menadžmenta i poduzetništva za stolarske poslove i proizvodnju
- Objašnjava strukturu tenderske ponude i završnog izvještaja
- Opiše radno mjesto zanimanja stolar
- Imenuje ručne radne alate stolarskog zanimanja
- Prepozna osnovne mašinske radne alate
- Poznaje normative i propise u drvnoj industriji
- Poznaje osnove kvaliteta proizvoda od drveta i drugih materijala
- Opisuje mjere zaštite na radu i pružanja prve pomoći
- Procjenjuje sigurnost radnog mjesta
- Opisuje načine zaštite okoliša
Vještine
- Pripremi radno mjesto
- Bira i provjerava ispravnost alata, mašina i uređaja u obradi materijala
- Izrađuje tehničke crteže predmeta iz struke, koristeći CAD softvere
- Koristi alate za prikazivanje linija, geometrijskih oblika i tijela u 2D ili 3D crtežima
- Pravilno uređuje i kotira (dimenzioniše) predmete na crtežima
- Printa i čuva tehničke crteže, te ih koristi za izvođenje
- postupaka u tehnološkim procesima
- Računa količine materijala, i izrađuje specifikacije utroška materijala
- Tehničkim prikazuje predmete na skicama, crtežima i softverima za crtanje i modeliranje
- Primjenjuje standarde za tehničko prikazivanje predmeta iz struke
- Printa crteže, snima i distribuira elektronskim putem
- Planira radne materijale i pravilno ih sortira
- Ručnim alatima i prenosnim mašinama obrađuje drvo i materijale na bazi drveta
- Procjenjuje kvaklitet obrade ručnim alatima i prenosnim mašinama
- Montira radne alate, pomoćne i zaštitne uređaje kod stabilnih mašina
- Izrađuje krojne liste i plan krojenja kod masivnog drveta i oplemenjenih ili neoplemenjenih ploša
- Pravilo izvodi operacije mašinskog piljenja (rezanja), dimenzionisanja i oblikovanja elemenata, korištenjem mašina sa mehaniškim podešavanjem
- Izvodi piljenje (rezanje) sa predrezačem
- Izrađuje elemente spojeva sa zadovoljavajućom tačnošću na elementima od drveta i materijala na bazi drveta
- Procjenjuje ili utvrđuje kvalitet postupaka u tehnološkim procesima
- Montira jednostavne i složene sklopove
- Obrađuje sklopove nakon montaže, na konačne mjere i oblike po redosljedu postupaka u tehničkoj dokumentaciji
- Izvidi oplemenjavanje površina furnirom ili folijama
- Pravilno „kantira“ rubove pločastih elemenata
- Manipuliše gotovim sklopovima i detaljima po radnom nalogu
- Izvodi brušenje drveta, sklopova ili gotovih proizvoda
- Izvodi ugradnju okova za građevinsku stolariju i namještaj
- Bazira obratke na osnovne CNC mašine i uređaje ili CNC obradne centre
- Akrivira program obrade elementa ili sklopova od drveta i pravilno ga primjeni na CNC mašinama
- Pravi izveštaj programeru o izvršenom programu, predlaže poboljšanja
- Primjenjuje normative utroška materijala
- Koristi normative vremena izrade
- Kalkuliše troškove i izrađuje kalkulacije i ponude
- Poduzima mjere za siguran rad u skladu sa propisima zaštite na radu i zaštite okoline
- Primjenjuje pravila rada sa štetnim i zapaljivim materijalima
- Demonstrira pružanje prve pomoći
Kompetencije
- Iskazuje interes za usavršavanjem
- Koristi licencirane softvere
- Daje prednost prirodnim materijalima
- Samostalno i kolektivno donosi odluke
- Odgovorno se odnosi prema prizvodnoj dokumentaciji i sredstvima za rad
- Svjestan je mogućih povreda od reznih alata na radnom mjestu
- Pridržava se standarda za preciznost i kvalitet obrade
- Precizno vodi evidencije
- Iskazuje interes za usavršavanjem i obukama
- Učestvuje u timskom radu
- Racionalno se odnosi prema materijalima
- Pridržava se ličnih i tehničkih mjera zaštite na radnom mjestu
- Poštuje radno vrijeme
- Razvija svijest o ekologiji i pozitivno se odnosi prema zaštiti radne i životen sredine
- Vodi računa o zaštiti zdravlja ljudi i okoline u skladu sa higijensko-tehničkim, protivpožarnim i drugim mjerama zaštite
2.2 Kriteriji ispitivanja i ocjenjivanja ishodi učenja (Learning outcomes assessment criteria)
- Ispitivanje i ocjenjivanje svih stečenih ishoda učenja vrši se formativno i/ili sumativno, uključujući završni praktični rad
- Ispitivanje i ocjenjivanje provodi isključivo VET ustanova (škola, centar za obrazovanje odraslih, ispitni centar) ovlaštena od strane nadležne obrazovne vlasti, koja ima razvijen sistem osiguranja kvaliteta
- Ispitivanje i ocjenjivanje se obavlja u odgovarajuem prostoru i na opremi koja se koristi u praksi u okviru zanimanja stolar
- Ispitivači i ocjenjivači imaju odgovarajuće kvalifikacije nastavnika, a za ispitivanja i ocjenjivanja praktičnog rada kvalifikacije stručnjaka iz prakse
2.3 Jedinice ishoda učenja i ECVET bodovi (Unit of learning outcomes and ECVET)
- Općeobrazovni modul za 3-godišnje programe, 60 ECVET
- Kompjutersko crtanje i modeliranje, 6 ECVET
- Mašine i uređaji, 10 ECVET
- Materijali, 6 ECVET
- Dizajn i konstrukcije, 10 ECVET
- Tehnološki procesi u obradi materijala, 10 ECVET
- Ekonomika i poduzetništvo, 4 ECVET
- Praktična nastava na radnom mjestu, 74 ECVET
3. RELEVANTNOST KVALIFIKACIJE (RELEVANCE OF THE QUALIFICATION)
3.1 Potrebe tržište rada (Labour market needs)
Ova kvalifikacija je relevantna za zanimanje stolar
3.2 Nastavak obrazovanja/ prohodnost (Further education/progression)
Nivo 5 – majstor stolar, uz uvjet: 2 godine radnog iskustva u zanimanju stolara
3.3 Druge potrebe (Other needs)
Stječu i ključne kompetencije za cjeloživotno učenje
4. OSIGURANJE KVALITETE (QUALITY ASSURANCE)
4.1 Članovi ekspertne grupe (Expert group members)
- Adnan Duvnjak, magistar šumarstva, rukovodilac u RJ šumarstvo, Sarajevo-šume
- sc. Zehra Veljović, dipl. ing. šumarstva i hortikulture, nastavnica stručno-teorisjke i praktične nastave, Srednja škola za okoliš i drvni dizajn Sarajevo
- Alen Masković, magistar šumarstva, rukovodilac OJ šumasrtva, Sarajevo-šume
- Dana Mušović, dipl.ing.šumarstva, nastavnica stručnih predmeta, Srednjoškolski centar ”Vasilije Ostroški” Sokolac
- Jasmin Hindija, dipl.inž.komunikacija, šef proizvodnje i skladišta, Fructas d.o.o. Sarajevo
- Bojan Čortan, dipl.ing.šumarstva, stručni saradnik u oblasti šumarstva, Šume Republike Srpske a.d. Sokolac
- Ibrahim Karačić, dipl.ing.maš., nastavnik stručno-teorisjkih predmeta i pomoćnik direktora Srednje pkole za okoliš i drvni dizajn Sarajevo
- Zorica Krsmanović, dipl.politolog, viša stručna saradnica za međunarodnu saradnju u oblasti rada i zapošljavanja, Ministarstvo civilnih poslova BiH
4.2 Predlagatelji (Proponents)
Nadležne obrazovne vlasti
4.3 Web-stranica na kojoj je odluka o usvajanju standarda zanimanja objavljena
(Web-page of the decision on adoption of the occupational standard)
www
4.4 Rok do kojeg standard kvalifikacije treba evaluirati (The deadline by which the QS should be reviewed)
5 godina
4.5 Nadležne vlasti za dodjelu kvalifikacije (Competent authority for awarding the qualification)
Nadležne obrazovne vlasti
4.6 Vanjsko osiguranje kvalitete (External quality assurance)
Nadležne obrazovne vlasti i pedagoški zavodi