IZVOD IZ PREGLEDA STANDARD KVALIFIKACIJE U STRUČNOM OBRAZOVANJU I OBUCI
ŠUMARSKI TEHNIČAR
STANDARD KVALIFIKACIJE (QUALIFICATIONS STANDARD)
1. OSNOVNE KARAKTERISTIKE (BASIC CHARACTERISTICS)
1.1 Naziv kvalifikacije (generički i specifični dio) (title of the qualification; generic and subject specific)
Šumarski tehničar (Forestry technician)
1.2 Polje po ISCED FoET2013 (Field in ISCED FoET2013)
0821 – šumarstvo
1.3 ECVET bodovi (ECVET)
240
1.4 Razina/nivo (Level)
4
1.5 Uvjeti/načini pristupanja (Entry requirements)
Završena osnovna škola
2. ISHODI UČENJA (LEARNING OUTCOMES)
2.1 Ishodi učenja (znanja, vještine, kompetencije) (Learning outcomes (knowledge, skills, competences))
Znanja, vještine i kompetencije preuzete iz CCC
Znanja
- Objasni prostorno funkcionalnu podjelu i uređenje šuma
- Razlikuje prostorne uređajne jedinice
- Prikazuje organizaciju rada preduzeća i obrazlaže organizaciju radnog mjesta
- Objasni pojam šume, pojam sastojine i njene osnovne karakteristike, cilj njege šuma
- Definira fizička i mehanicka svojstva drva
- Opisuje trajnost drva
- Razlikuje estetska svojstva drva
- Objašnjava ogrijevna vrijednost drva i zapaljivost drva
- Objasni biološke i uzgojne značajke vrsta drveća
- Razcrstava drveće
- Opisuje oblikovanje, sklopljenost i sastav krošanja
- Nabraja glavne činioce razvitka sastojine
- Opisuje razvrstavanje drveća
- Objašnjava odnos broja stabala
- Objasni prirast i razvoj prirasta
- Objašnjava glavne šumske prozivode, sporedne šumske prozivode, te općekorisne funkcije šume
- Razlikuje ekološke, biološke i šumsko-uzgojne osobine glavnih vrsta drveća naših šuma
- Objašnjava osnovne oblike prirodnog obnavljanja šuma
- Objasni pojam proreda i osnovne vrste proreda
- Nabraja spoljapšnje i unutrašnje osobine šumskog sjemena
- Objašnjava način branja i sakupljanja sjemena, potreban alat i zaštitna sredstva
- Objašnjava načine sušenja i izdvajanja sjemena iz plodova (trušenje i drugi postupci)
- Opisuje postupak uzimanja uzorka sjemena
- Objasni metode ispitivanja spoljašnjih i unutrašnjih osobina sjemena
- Razlikuje kriterijume za izbor mjesta za rasadnik
- Opisuje postupak formiranja lija i plastenika
- Razlikuje postupak proizvodnje sadnica generativnim i vegetativnim putem
- Opisuje postupke zaštite sadnica i pravila izbora zaštitnih sredstava
- Razlikuje kartografski prikaz osnvnih prostornih uređajnih jedinica
- Objasni osnovne principe prostorno-funkcionalne podjele prostora
- Nabraja djelove i princip rada mjernih instrumenata koji se koriste za premjer površine zemljišta, nagiba terena i sl.
- Objašnjava pojmove šumsko-privrednog područja, gazdinske jedinice, odjeljenja i odsjeka i način njihovog obilježavanja na terenu i kartama
- Objasni pojmove i vrste primjernih površina
- Opisuje postupak rada na primjernim površinama
- Objašnjava dubinu i mehanički sastav zemljišta
- Razlikuje veličinu i vrstu nagiba terena (ujednačen, izlomljen, konkavan, konveksan, vrtačast i drugo)
- Objasni ekspoziciju i osnovni oblik terena (greben, greda, strana, uvala, plato i drugo)
- Prepoznaje dominantne šumske zajednice
- Raspoznaje vrste šumskog drveća i žbunja po habitusu, listu, plodu, grančici i cvijetu
- Objašnjava sistematiku drveća i žbunja, nabraja njihove latinske nazive i rasprostranjenost (areal)
- Razlikuje glavne šumske zajednice i njihovo horizontalno i vertikalno raščlanjenje
- Opisuje pojam i način izrade fitocenološkog snimka
- Prepoznaje dominantne šumske zajednice
- Objasni sklop, obrast i bonitet sastojine
- Objašnjava pojmove endemita, relikta, ekotipa, biotipa, kao i pojam i značaj sukcesije
- Opisuje postupak inventure šuma
- Razlikuje vrste, sadržaj i postupak izrade projektno-planskih dokumenata
- Objašnjava načelo i vrste trajnosti
- Opisuje pojmove i vrste zrelosti sastojine, ophodnje, ophodnjice i drugo
- Opisuje pojmove dobnih razreda, gazdinskih klasa, uređajnih razreda i druge
- Razlikuje metode određivanja prinosa
- Opisuje pojam, vrste i način izračunavanja etata
- Objasni osnovne funkcije šuma i načine njihovog usklađivanja (njihovu komplementarnost i moguću konfliktnost)
- Opisuje načela projektovanja i vrste ciljeva gazdovanja i mjera za ostvarivanje tih ciljeva
- Nabraja simptome najčešćih oboljenja šumskog drveća
- Razlikuje biotičke i abiotičke štetne faktore
- Razlikuje oblike zaštićenih područja: rezervati, nacionalni parkovi, zaštićeni pejzaži, spomenici prirode
- Objasni specifične oblike zaštite zaštićenih područja
- Objašnjava normative izrade sortimenata i njihovu podjelu
- Opisuje osnovne elemente transporta (vozilo, tovar i put).
- Objašnjava dimenzionisanje šumskih puteva
- Objasni otvaranja šuma, određuje optimalne gustine šumskih puteva u različitim terenskim uslovima
- Razlikuje načinima gradnje i mašine za gradnju šumskih puteva
- Objasni vrste i način izrade šumskih vlaka
- Razlikuje alate i mašine za sjetvu sjemena i sadnju sadnica
- Nabraja alate za njegu tla, te ručno oruđe za odstranjivanje korova i grmlja
- Objašnjava korištenje alata za obilježavanje stabala
- objašnjava korištenje alaai za mjerenje prirasta i debljine kore
- Opisuje mašine za sječu i izradu drveta (motorne testere, mašineza koranje, mašine za baliranje, mašine za iveranje, mašine za briketiranje, harvesterii procesori)
- Opisuje mašine za privlačenje i iznošenje drveta (skideri, žičare, traktori itd.)
- Opisuje mašine za utovar i istovar drveta (šumske dizalice, šumska vitla)
- Opisuje mašine za prevoz drveta. Mašine za gradnju i održavanje šumskih puteva
- Opisuje mašine za podizanje, njegu i zaštitu šuma
- Razlikuje načine privlačenja i utovara drvnih sortimenata
- Razlikuje vrste i djelove stovarišta
- Opisuje vrste grešaka drveta
- Razlikuje vidove korišćenja ostalih šumskih proizvoda
- Nabraja alate i mehanizaciju koja se koristi pri poslovima eksploatacije šuma i rad sa njima
- Opisuje vrste, sastav i klasifikaciju divljači koja je zastupljena u našim šumama i lovištima
- Objašnjava načine prehrane, zaštite, uzgoja i lova divljači
- Objašnjava zakonske propise o lovu
- Razlikuje pasmine lovačkih pasa i opisuje njihove sposobnosti
- Razlikuje lovno oružje i municiju
- Objašnjava organizaciju lovišta i potrebnih objekata u njemu
- Objasni pravila održavanja sredstava rada
- Objašnjava standarde kvaliteta šumskih drvnih sortimenata
- Objašnjava propise iz oblasti zaštite na radu, i iz oblasti zaštite životne sredine
- Opisuje proces rada
- Razlikuje vrste evidencije i dokumentacije
Vještine
- Koristi informacionu tehnologiju
- Prikuplja i obrađuje podatke
- Čita projektnu dokumentaciju
- Organizira proces rada
- Provodi postupak prevođenja degradiranih i izdanačkih šuma u viši uzgojni oblik direktnom i indirektnom konverzijom
- Prepoznaje fizičku zrelost, doba sazrijevanja i opadanja sjemena, učestalosti i obilnosti plodonošenja
- Određuje vrijeme sakupljanja šumskog sjemena
- Izrađuje prateću dokumentaciju o sjemenu (uvjerenje o porijeklu, deklaraciju i drugo)
- Kalemi (oplemenjuje) sadnice različitim tehnologijama i postupcima
- Koristi mašine, uređaje i oruđa za đubrenje, sjetvu i sadnju, njegu, zaštitu i navodnjavanje
- Koristi tehnologiju rasađivanja sadnica
- Vrši organizaciju sječe stabala
- Određuje zapreminu složenog drveta
- Klasificira sortimente
- Otprema sortimente i vodi odgovarajuću dokumentaciju
- Razvrstava sortimente po važećim standardima
- Koristi mjerne instrumente koji se koriste za premjer površine zemljišta, nagiba terena i sl.
- Vadi izvatke Presrelovim svrdlom
- Koristi tablice različitih taksacionih elemenata
- Pravilno popunjava obrasce za prikupljanje podataka pri inventuri šuma i način njihovog popunjavanja
- Koristi projektno-plansku dokumentaciju
- Izrađuje dijelove projektno-planske dokumentacije
- Primjenjuje mjere borbe protiv svih vrsta štetočina (klopke i sanitarne doznake)
- Određuje zapreminu tesanih i rezanih sortimenata
- Prepoznaje najčešće bolesti divljači i načine njihovog sprečavanja
- Koristi stručnu terminologiju
- Primjenjuje principe poslovne komunikacije
- Koristi normative utroška materijala
- Izrađuje kalkulacije
- Koristi standarde i norme osiguranja kvaliteta
- Utvrdi ispravnost sredstava zaštite na radu
- Primijeni opremu za zaštitu na radu
- Primijenjuje mjere i opremu protivpožarne zaštite
- Primijenjuje pravila i mjere odlaganja i skladištenja otpadnih materijala u skladu s propisanim procedurama
- Primijenjuje propisane mjere zaštite životne okoline
- Ukazuje prvu pomoć
Kompetencije
- Poduzima mjere za siguran rad u skladu s propisima
- Radi samostalno i u timu
- Efektivno koristi radno vrijeme
- Preuzima odgovornost za svoj rad
- Ispoljava pozitivan odnos prema značaju tehničke i funkcionalne ispravnosti opreme i sredstava za rad
- Vodi manje timove i ima kapacitet da nadgleda druge
- Preuzima djelimičnu odgovornost za vrednovanje i unaprijeđenje aktivnosti u promjenjivim uslovima
- Pokazuje samousmjeravanje u učenju, te volju i pozitivan stav prema vlastitom profesionalnom razvoju
- Iskazuje ekološku osvjećenost i sklonost prema prirodi i posebno šumi
- Prihvaća specifične uslove života i rada u šumi
- Iskazuje odgovornost prema prirodnim bogatsvima
2.2 Kriteriji ispitivanja i ocjenjivanja ishodi učenja (Learning outcomes assessment criteria)
- Ispitivanje i ocjenjivanje dostignutosti ishoda učenja vrši se formativno i/ili sumativno i pokriva sve navedene ishode učenja pod 2.1., te uključuje završni praktični rad
- Ispitivanje i ocjenjivanje provodi isključivo obrazovna ustanova (škola, centar za obrazovanje odraslih, ispitni centar) registrirana od strane nadležne obrazovne vlasti, koja ima razvijen sistem osiguranja kvaliteta
- Ispitivanje i ocjenjivanje se obavlja u adekvatnom prostoru i na opremi koja se koristi u praksi u okviru zanimanja tehničara CNC tehnologija
- Ispitivači i ocjenjivači imaju odgovarajuće kvalifikacije nastavnika, a u domenu ispitivanja i ocjenjivanja praktičnog rada kvalifikacije stručnjaka iz prakse
2.3 Jedinice ishoda učenja i ECVET bodovi (Unit of learning outcomes and ECVET)
- Općeobrazovni predmeti i općeopbrazovni predmeti u funkciji struke 80 ECVET
- Ekologija šuma (meteorologija s klimatologijomn, pedologija s geologijom) 8 ECVET
- Svojstva i greške drveta 4 ECVET
- Tehničko crtanje i primjena računara 4 ECVET
- Dendrologija sa fitocenologijom 4 ECVET
- Alati i mašine 8 ECVET
- Geodezija 4 ECVET
- Sjemenarstvo i rasadnici 4 ECVET
- Šumske komunikacije 4 ECVET
- Dendrometrija 4 ECVET
- Uzgajanje šuma 8 ECVET
- Iskorištavanje šuma 8 ECVET
- Zaštita šuma 8 ECVET
- Lovstvo 4 ECVET
- Uređivanje šuma 4 ECVET
- Poduzetništvo 4 ECVET
- Praktična nastava 80 ECVET
3. RELEVANTNOST KVALIFIKACIJE (RELEVANCE OF THE QUALIFICATION)
3.1 Potrebe tržište rada (Labour market needs)
Značajne su potrebe na tržištu rada. Nema nezaposlenih
3.2 Nastavak obrazovanja/ prohodnost (Further education/progression)
Visoko obrazovanje
3.3 Druge potrebe (Other needs)
Stječu se ključne kompetencije
4. OSIGURANJE KVALITETE (QUALITY ASSURANCE)
4.1 Članovi ekspertne grupe (Expert group members)
- Adnan Duvnjak, magistar šumarstva, rukovodilac u RJ šumarstvo, Sarajevo-šume;
- sc. Zehra Veljović, dipl. ing. šumarstva i hortikulture, nastavnica stručno-teorisjke i praktične nastave, Srednja škola za okoliš i drvni dizajn Sarajevo;
- Alen Masković, magistar šumarstva, rukovodilac OJ šumasrtva, Sarajevo-šume;
- Dana Mušović, dipl.ing.šumarstva, nastavnica stručnih predmeta, Srednjoškolski centar «Vasilije Ostroški» Sokolac,
- Jasmin Hindija, dipl.inž.komunikacija, šef proizvodnje i skladišta, Fructas d.o.o. Sarajevo;
- Bojan Čortan, dipl.ing.šumarstva, stručni saradnik u oblasti šumarstva, Šume Republike Srpske a.d. Sokolac
- Ibrahim Karačić, dipl.ing.maš., nastavnik stručno-teorisjkih predmeta i pomoćnik direktora Srednje pkole za okoliš i drvni dizajn Sarajevo;
- Zorica Krsmanović, dipl.politolog, viša stručna saradnica za međunarodnu saradnju u oblasti rada i zapošljavanja, Ministarstvo civilnih poslova BiH
4.2 Predlagatelji (Proponents)
Nadležne obrazovne vlasti
4.3 Web-stranica na kojoj je odluka o usvajanju standarda zanimanja objavljena
(Web-page of the decision on adoption of the occupational standard)
www
4.4 Rok do kojeg standard kvalifikacije treba evaluirati (The deadline by which the QS should be reviewed)
5 godina
4.5 Nadležne vlasti za dodjelu kvalifikacije (Competent authority for awarding the qualification)
Nadležne obrazovne vlasti
4.6 Vanjsko osiguranje kvalitete (External quality assurance)
Nadležne obrazovne vlasti i pedagoški zavodi