IZVOD IZ PREGLEDA STANDARD KVALIFIKACIJE U STRUČNOM OBRAZOVANJU I OBUCI
TEHNIČAR CNC TEHNOLOGIJA
STANDARD KVALIFIKACIJE (QUALIFICATIONS STANDARD)
1. OSNOVNE KARAKTERISTIKE (BASIC CHARACTERISTICS)
1.1 Naziv kvalifikacije (generički i specifični dio) (title of the qualification; generic and subject specific)
Tehničar CNC tehnologija (Technician on CNC machines)
1.2 Polje po ISCED FoET2013 (Field in ISCED FoET2013)
0714 (Elektronika i automatika)
1.3 ECVET bodovi (ECVET)
240
1.4 Razina/nivo (Level)
4
1.5 Uvjeti/načini pristupanja (Entry requirements)
Završena osnovna škola
2. ISHODI UČENJA (LEARNING OUTCOMES)
2.1 Ishodi učenja (znanja, vještine, kompetencije) (Learning outcomes (knowledge, skills, competences))
Znanja, vještine i kompetencije preuzete iz CCC
Znanja
- Opisati elemente tehničkog crtanja
- Objasniti tehničke mogućnosti izrade proizvoda
- Identificirati potrebne ljudske i materijalne resurse
- Diskutuje i razjasni zahtjeve klijenata
- Planira vrijeme nabavke potrebnih alata i materijala
- Opisati planirane aktivnosti i vremena izrade
- Identificirati nosioce planiranih aktivnosti
- Opisati tehnološki postupak
- Objasni pojam i način pripreme radnog mjesta
- Opisati karakteristike materijala
- Opisati karakteristike alata
- Prepoznati vrste energetskih vodova
- Prepoznati funkcionalnu ispravnost informatičke opreme
- Opisati postupak pokretanja mašine
- Identificirati radne parametre mašine
- Utvrditi popunjenost magacina alata
- Opsiati pravila tehničkog crtanja
- Odabrati adekvatne module CAD/CAM aplikacija za izradu 3D modela
- Objasniti namjenu i karakteristike potrebnog materijala
- Opisati tehnološke normative rada, sredstava za rad i materijala
- Opisati načela korištenja računara u proizvodnim procesima (CAD/CAM)
- Opisati principe rada CAD modula i 3D programskih paketa
- Primijeniti program za simulaciju unesenog programa
- Opisati načine pozicioniranja i stezanja predmeta obrade
- Opisati režime obrade
- Opisati značaj i vrstu sredstva za podmazivanje alata
- Prepozna elemente za davanje i obradu signala
- Opisati metode mjerenja i karakteristike mjernih instrumenata
- Prepoznati stepen finalizacije proizvoda
- Opisati rad mašin e
- Opisati način p rimjene uputstva proizvođača
- Identificirati kvar i otkloniti ga po mogućnosti
- Opisati sistem za odstranjivanje
- Opisati osnovne elemente sistemskog softvera CNC mašine
- Definiše pravila i načine poslovne komunikacije
- Ukaže na značaj timskog rada
- Identificira organizacionu strukturu u kolektivu
- Prepozna način rješavanja problema u komunikaciji
- Opisuje pravila poslovne komunikacije
- Definira vrste i strukturu troškova
- Primjenjuje normative utroška
- Koristi normative vremena izrade
- Opiše elemente upita / ponuda
- Objasni način odabira ponude
- Objasni proizvodni asortiman
- Objasni vrstu, namjenu i tehničko-tehnološke mogućnosti mašine
- Opiše karakteristike mašine
- Definiše postupke i procedure prijema i isporuke roba i usluga
- Opišite principe postupaka reklamacija
- Razlikuje vrstu obrazaca i način popunjavanja
- Prepozna osnovne elemente statistike i programa za obradu podataka
- Razlikuje radni nalog prema svim elementima
- Objasni značaj pravilnog vođenja dokumentacije, evidentiranja i arhiviranja
- Razlikuje dokumente prema vrsti, značaju i načinu odlaganja
- Poznaje normative i propise, te osnove osiguranja kvaliteta i kontrole kvaliteta u mašinskoj industriji
- Poznaje osnovna pravila organizacije rada u preduzeću
- Prepozna vrste i kvalitet ulaznih materijala / poluproizvoda
- Prepozna način klasifikacije i obilježavanja u skladu sa važećim standardima
- Prepozna osnovne elemente statistike i programa za obradu podataka
- Objasni parametre ulazne kontrole
- Objasni značaj racionalnog korištenja materijala/ poluproizvoda i energije
- Definiše redoslijed operacija tehnološkog procesa
- Opiše princip rada mjernih instrumenata
- Odabere mjerni instrument
- Definiše mjerne veličine
- Kratko opiše norme kvaliteta
- Definiše mjere zaštite na radu
- Opiše značaj primjene sredstava zaštite na radu
- Prepozna ispravnost energetskih postrojenja i vodova
- Opiše mjere skladištenja, obezbjeđenja i odlaganja otpadnog materijala
- Prepozna važnost i način odlaganja otpadnog materijala
- Razlikuje mjere zaštite na radu
- Definira mjere zaštite na radu i pružanja prve pomoći
- Procjenjuje sigurnost radnog mjesta
- Definiše načine zaštite okoliša
Vještine
- Primijeni načela / pravila tehničkog crtanja
- Detektuje tehnološke postupke izrade
- Raspoređuje ljudske i materijalne resurse
- Utvrdi redosljed tehnološkog postupka
- Odredi nosioce planiranih aktivnosti
- Primijeni pravila / postupke pripreme i održavanja radnog prostora, alata i materijala
- Odabere adekvatan način čišćenja radnog mjesta
- Odabere potrebne materijale
- Odabere potrebne alate
- Napravi vizuelni pregled energetskih vodova
- Napravi vizuelni pregled stanja informatičke opreme
- Primijeni pravila i postupke pripreme mašina, uređaja i opreme
- Izabere redoslijed pokretanja agregata
- Postavi alate u magacin alata
- Podesi radne parametre mašine
- Razjasniti tehničke crteže
- Konstruisati3D modele pomoću CAD/CAM aplikacija
- Utvrditi potrebnu vrstu i količinu materijala
- Utvrditi troškove i vremena izrade
- Izraditi pravilno radni nalog
- Izraditi program korištenjem G koda
- Koristiti programe / dijelove programa iz biblioteke gotovih programa
- Izraditi 3D model prilagođen operativnom sistemu CNC mašine
- Analizirati tačnost unosa programa
- Izvoditi simulaciju unesenog programa
- Odabrati način pozicioniranja i stezanja predmeta obrade
- Upravljati režimima obrade
- Odabrati sredstvo (vrstu i količinu) za podmazivanje alata
- Detektirati signale (vrstu i oblik) senzora
- Odabrati odgovarajuće metode i koristi mjerna sredstva
- Provjeriti stepen finalizacije i izvrši odlaganje proizvoda
- Primjeniti uputstva proizvođača
- Odabrati poziciju mašine
- Utvrditi nivo i otkloni manji kvar na mašini
- Primijeniti metode kontrole tehničke ispravnosti sistema za odsis
- Kontrolisati upotrebu sistemskog softvera
- Uspostavi odgovarajući način komunikacije u skladu sa organizacionom strukturom, nadležnostima, vrstom poslova i radnih zadataka
- Komunicira u pisanom i usmenom obliku kroz poslovnu komunikaciju
- Koristi stručnu terminologiju
- Koristi informacionu tehnologiju u komunikaciji
- Vlada osnovama komunikacije na stranom jeziku
- Planira i organizira posao
- Kalkuliše troškove i izrađuje kalkulacije i ponude
- Utvrdi nivo i stepen izvršenja radnog naloga prema zadanim elementima
- Primijeni metode, tehnike i softverske alate za obračun radnog naloga i izradu proizvodne kalkulacije
- Odabere način odlaganja
- Primijeni važeće pravilnike o vođenju dokumentacije, evidentiranju i arhiviranju
- Primijeni tehnike za obuku korisnika usmenim i pisanim tehnikama prezentacija
- Primijeni propisane procedure i pravila tehnološkog postupka
- Primijeni uputstva dobavljača o načinu upotrebe materijala / poluproizvoda
- Utvrdi funkcionalnost i ispravnost mjernih instrumenata
- Primijeni odgovarajuće metode i mjerne instrumente
- Podesi mjerne instrumente
- Primijeni norme osiguranja kvaliteta
- Primijeni važeće pravilnike o kompletnosti prateće dokumentacije
- Utvrdi ispravnost sredstava zaštite na radu
- Primijeni opremu za zaštitu na radu
- Utvrditi ispravnost energetskih postrojenja i vodova
- Primijeni mjere i opremu protivpožarne zaštite
- Primijeni pravila i mjere odlaganja i skladištenja otpadnih materijala u skladu sa propisanim procedurama
- Primijeni propisane mjere zaštite životne okoline
- Obezbijedi načine provođenja propisanih mjera skladištenja i čuvanja otpadnog materijala
- Poduzima mjere za siguran rad u skladu sa propisima zaštite na radu i zaštite okoline
- Primjenjuje pravila rada sa štetnim i zapaljivim materijalima
- Demonstrira pružanje prve pomoći
Kompetencije
- Radi samostalno i u timu
- Efektivno koristi radno vrijeme
- Preuzme odgovornost za svoj rad
- Ispolji pozitivan odnos prema značaju tehničke i funkcionalne ispravnosti opreme i sredstava za rad
- Ispolji pozitivan odnos prema značaju tehničke i funkcionalne ispravnosti opreme i sredstava za rad
- Iskaže sposobnost i smisao za sklad i proporcije
- Iskaže sposobnost za timski rad i kooperativnost
- Pokaže spremnost za samostalno donošenje odluka, preuzimanje inicijative i snalaženja u novim sitacijama
- Sklonost inicijativi
- Pozitivan stav prema promjenama i inovacijama
- Ispolji pozitivan odnos prema profesionalno etičkim normama i vrijednostima
- Posjeduje prezentacijske vještine
- Pokaže spremnost za razvoj preduzetničkih vještina
- Pokazuje svijest o važnosti mjera zaštite na radu
- Preuzima odgovornost za vlastiti rad
- Iskazuje ekološku osvjećenost
- Vodi računa o zaštiti zdravlja ljudi i okoline u skladu sa higijensko-tehničkim, protivpožarnim i drugim mjerama zaštite
2.2 Kriteriji ispitivanja i ocjenjivanja ishodi učenja (Learning outcomes assessment criteria)
- Ispitivanje i ocjenjivanje dostignutosti ishoda učenja vrši se formativno i/ili sumativno i pokriva sve navedene ishode učenja pod 2.1., te uključuje završni praktični rad
- Ispitivanje i ocjenjivanje provodi isključivo obrazovna ustanova (škola, centar za obrazovanje odraslih, ispitni centar) registrirana od strane nadležne obrazovne vlasti, koja ima razvijen sistem osiguranja kvaliteta
- Ispitivanje i ocjenjivanje se obavlja u adekvatnom prostoru i na opremi koja se koristi u praksi u okviru zanimanja tehničara CNC tehnologija
- Ispitivači i ocjenjivači imaju odgovarajuće kvalifikacije nastavnika, a u domenu ispitivanja i ocjenjivanja praktičnog rada kvalifikacije stručnjaka iz prakse
2.3 Jedinice ishoda učenja i ECVET bodovi (Unit of learning outcomes and ECVET)
- Općeobrazovni sadržaji 80 ECVET
- Tehničko crtanje s nacrtnom geometrijom 8 ECVET
- Tehnička mehanika 12 ECVET
- Mašinski materijali 4 ECVET
- Elektrotehnika 4 ECVET
- Tehnologija obrade 8 ECVET
- Mašinski elementi 8 ECVET
- Termodinamika 4 ECVET
- Hidraulika i pneumatika 4 ECVET
- Mjerenje i kontrola 4 ECVET
- Konstruisanje i modeliranje pomoću računara 8 ECVET
- Kompjutorska grafika 4 ECVET
- Programiranje CNC mašina 16 ECVET
- Osnove konstruisanja 4 ECVET
- Tehnološki postupci 4 ECVET
- CNC tehnologije 16 ECVET
- Automatizacija proizvodnje 8 ECVET
- Poduzetništvo 4 ECVET
- Praktična nastava 40 ECVET
3. RELEVANTNOST KVALIFIKACIJE (RELEVANCE OF THE QUALIFICATION)
3.1 Potrebe tržište rada (Labour market needs)
Ova kvalifikacija je relevantna za zanimanje tehničara CNC tehnologija i srodnih zanimanja
3.2 Nastavak obrazovanja/ prohodnost (Further education/progression)
Visoko obrazovanje
Nivo 5 – specijalist tehničar CNC tehnologija, uz uvjet: 1 godina radnog iskustva u zanimanju tehničara CNC tehnologija
3.3 Druge potrebe (Other needs)
Kroz ovu kvalifikaciju se stječu i ključne kompetencije za cjeloživotno učenje
4. OSIGURANJE KVALITETE (QUALITY ASSURANCE)
4.1 Članovi ekspertne grupe (Expert group members)
- Sead Pašić, Pedagoška institucija BD, Brčko
- Zlatko Ibrišimović, Pedagoški zavod TK, Tuzla
- Zoran Bogdanović, Republički Pedagoški zavod RS, Banja Luka
- Marija Naletilić, APOSO, Mostar
- Slobodan Miličević, SŠ Posušje
- Slobodan Ivković, Mašinska škola Prijedor
- Svjetlana Bugarinović, SŠ “Nikola Tesla”, Teslić
- Radenko Mičić, SŠC Bratunac
- Zlatomir Filipović, SŠC “Petar P. Njegoš”, Šekovići
- Ružica Križanac, SŠ Novi Travnik
- Almir Hadžić, Cromex doo, Prijedor
- Miloš Jelić, “4.septembar”, Teslić
- Novica Stijačić, TRB Bratunac
4.2 Predlagatelji (Proponents)
Nadležne obrazovne vlasti
4.3 Web-stranica na kojoj je odluka o usvajanju standarda zanimanja objavljena
(Web-page of the decision on adoption of the occupational standard)
www
4.4 Rok do kojeg standard kvalifikacije treba evaluirati (The deadline by which the QS should be reviewed)
5 godina
4.5 Nadležne vlasti za dodjelu kvalifikacije (Competent authority for awarding the qualification)
Nadležne obrazovne vlasti
4.6 Vanjsko osiguranje kvalitete (External quality assurance)
Nadležne obrazovne vlasti i pedagoški zavodi